สุโขทัย
มรดกล้ำเลิศ กำเนิดลายสือไทย เล่นไฟลอยกระทง มั่นคงพระพุทธศาสนา งามตาผ้าตีนจก สังคโลกทองโบราณ สักการะแม่ย่าพ่อขุน รุ่งอรุณแห่งความสุข
สุโขทัย เมืองแห่ง "รุ่งอรุณอันแสนสุข" ราชธานีแห่งแรกของชาติไทย เมื่อ 700 ปีมาแล้ว โดยมีพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ เป็นปฐมกษัตริย์ ตลอดระยะเวลา 120 ปี ราชวงศ์สุโขทัย มีกษัตริย์ปกครองหลายพระองค์ ที่สำคัญคือ "พ่อขุนรามคำแหงมหาราช" ผู้ทรงประดิษฐ์อักษรไทย และวางรากฐานการเมือง การปกครอง ศาสนา ตลอดจนขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวาง
อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
ร่อง รอยอดีตแห่งความภาคภูมิใจของคนไทยและของคนทั้งโลก จนได้รับการยกย่องจาก UNESCO ให้เป็นแหล่งมรดกโลก เมื่อ พ.ศ. 2534 สัมผัสได้ถึงแหล่งอารยธรรมอันรุ่งเรือง สถาปัตยกรรมอันงดงามวิจิตรบรรจง และเป็นเอกลักษณ์ เมืองเก่าสุโขทัย อยู่ห่างจากตัวจังหวัดสุโขทัยไปทางทิศตะวันตกประมาณ 12 กิโลเมตร ประกอบไปด้วย โบราณสถานทั้งภายในและภายนอกกำแพงเมือง อาทิ
พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
วัด มหาธาตุ เป็นวัดสำคัญศูนย์กลางของกรุงสุโขทัย พระเจดีย์มหาธาตุทรงดอกบัวตูม หรือทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ เป็นศิลปะแบบสุโขทัยแท้ ตั้งเป็นเจดีย์ประธาน จากการสำรวจพบว่าบริเวณวัดมหาธาตุมีเจดีย์แบบต่างๆ มากถึง 200 องค์ มีแท่นซึ่งเคยเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำริดที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย คือ พระศรีศากยมุนี ปัจจุบันได้รับการเคลื่อนย้ายไปอยู่ที่วัดสุทัศน์ฯ กรุงเทพมหานคร
วัดศรีสวาย ประกอบด้วย ปรางค์ 3 องค์ รูปแบบศิลปะลพบุรี ลวดลายปูนปั้นบางส่วนเหมือนลายบนเครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์หยวน ได้พบทับหลังสลักเป็นรูปนารายณ์บรรทมสินธุ์ ชิ้นส่วนของเทวรูป และศิวลึงค์อีกด้วย
ส่วนสถานที่สำคัญนอกกำแพงเมืองด้านเหนือ ได้แก่
วัด พระพายหลวง เป็นโบราณสถานขนาดใหญ่ มีความสำคัญเป็นอันดับสอง รองจากวัดมหาธาตุ ผังวัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีคูน้ำล้อมรอบ 3 ชั้น คูชั้นนอกเรียกว่า คูแม่โจน วัดพระพายหลวงเป็นศูนย์กลางของชุมชน
วัด ศรีชุม เป็นวัดที่ประดิษฐาน พระอจนะหรือพระพูดได้ เป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ปางมารวิชัยขนาดใหญ่ ผนังด้านข้างขององค์พระอจนะมีช่องเล็กๆ ถ้าหากใครแอบเข้าไปทางอุโมงค์แล้วไปโผล่ที่ช่องนี้ และพูดออกมาดังๆ ผู้ที่อยู่ภายในวิหารจะต้องนึกว่าพระอจนะพูดได้ และเสียงพูดนั้นจะกังวานน่าเกรงขาม เพราะวิหารนี้ไม่มีหน้าต่าง แต่เดิมคงมีหลังคาเป็นรูปโค้งคล้ายโดม ดูเข้มขลังและศักดิ์สิทธิ์ยิ่ง
นอก จากนั้น โบราณสถานในเขตอุทยานประวัติศาสตร์ยังมีอีกหลายแห่งที่น่าสนใจ ได้แก่ กำแพงเมืองสุโขทัย วัดชนะสงคราม เนินปราสาทพระร่วง วัดตระพังเงิน วัดสระศรี วัดศรีสวาย ศาลตาผาแดง แหล่งโบราณคดีเครื่องปั้นดินเผาสุโขทัย (เตาทุเรียง) วัดสะพานหิน วัดเชตุพน วัดเจดีย์สี่ห้อง วัดช้างล้อม วัดตระพังทองหลาง เรียกได้ว่า เป็นทุ่งแห่งอารยธรรมที่ได้ทั้งความรู้ ได้ชื่นชมทัศนียภาพที่สวยงาม และถ้าใครอยากออกกำลังกาย ก็สามารถปั่นจักรยานชมความงามรอบๆ ได้อีกด้วย
สินค้าขึ้นชื่อของสุโขทัยนั้น อย่างแรกที่จะกล่าวถึงนั่นก็คือ
ผ้า ขิด ซึ่งหมายถึงผ้าทอแบบพื้นบ้านที่มีลวดลายด้วยการเพิ่มเส้นด้ายพุ่งพิเศษ โดยใช้ขนเม่น หรือตะขอสะกิดเส้นด้ายยืนบางเส้นให้สูงขึ้น ซึ่งลวดลายของผ้าขิดที่นี่นั้นเด่นชัด เส้นด้ายชิดแน่นต่อเนื่อง รูปลายซ้ำเรียงกันตามความกว้างของผืนผ้า
ผ้าทออีกประเภทที่น่าสนใจ คือ ผ้าทอมือลายขัดพื้นฐาน เป็นการทอแบบขัดสานกัน ระหว่างเส้นด้ายยืน และเส้นด้ายพุ่ง แบบขึ้น 1 เส้น ลง 1 เส้น ผ้าทอจากล้านหนองเตาปูนนั้นประณีตลวดลายสวยงามเสมอกัน เหมาะเป็นของฝากสำหรับผู้ใหญ่
ก่อนจะเที่ยวกันต่อที่อำเภอศรีสัชนาลัย แวะชมและเลือกซื้อผ้าทอมืออีกประเภท ที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของสุโขทัย นั่นก็คือ
ผ้า ตีนจก ผ้าจก นั้นหมายถึง ผ้าลวดลายที่ใช้เทคนิคการทอแบบการใช้นิ้วมือ หรือวัสดุปลายแหลมนับเส้นด้ายยืน ยกขึ้น แล้วจกเส้นด้ายเพิ่มพิเศษสีต่างๆ ตามลวดลายที่ต้องการ มีทั้งจกเฉพาะเชิง หรือจกตลอดผืน ซึ่งบางผืนที่จกทั้งผืน อาจใช้เวลาทอเป็นหลายๆ เดือนเลยทีเดียว ซึ่งผ้าตีนจกบ้านหาดเสี้ยวนี่ยังคงกรรมวิธีการทอแบบโบราณ ซึ่งทำให้ได้สินค้าที่เป็นเอกลักษณ์ ประณีตเรียบร้อย และงดงามยิ่ง
ในระหว่างทางผ่านอำเภอศรีสำโรง แนะนำให้แวะเลือกซื้อ
เครื่อง เคลือบดินเผา ชมถ้วยชาม แจกัน ภาชนะสวยๆ งามๆ ทำจากดินเผาเนื้อดี อนุรักษ์วัฒนธรรมชาวสุโขทัยด้วยการเขียนลายพื้นบ้านแบบโบราณ ดูมีเอกลักษณ์ ได้มาตรฐานเพราะไม่มีรอยแตกร้าว ไม่รั่วซึม หรือรูปทรงบิดๆ เบี้ยวๆ ลายที่เขียนก็ไม่ละลาย ไม่มีอันตราย เหมาะซื้อไปใช้ในครัวเรือน แถมมีบรรจุภัณฑ์ใส่ให้อย่างสวยงาม จะซื้อไปเป็นของฝากก็เก๋ไก๋น่าดู
ในอำเภอศรีสัชนาลัย มีทั้งสถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมและธรรมชาติที่น่าสนใจอยู่หลายแห่งด้วยกัน
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
ตั้ง อยู่ที่ ตำบลเมืองเก่า บริเวณที่เรียกว่า แก่งหลวง ห่างจากตัวอำเภอศรีสัชนาลัยลงมา ทาง อำเภอสวรรคโลก 11 กิโลเมตร มีโบราณสถานสำคัญภายในบริเวณ ได้แก่
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ หรือวัดพระบรมธาตุเมืองเชลียง และเรียกอีกชื่อว่า วัดพระปรางค์ ตั้งอยู่นอกกำแพงเมืองเก่าศรีสัชนาลัย ลงไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ 3 กิโลเมตร เป็นกลุ่มโบราณสถานขนาดใหญ่ และเป็น
พระอารามหลวงชั้นราชวรวิหาร
วัดเขาพนมเพลิง ตั้งอยู่บนยอดเขาพนมเพลิงภายในกำแพง
วัดเขาสุวรรณคีรี กลุ่มโบราณสถานที่สำคัญ คือ เจดีย์ประธานทรงกลมองค์ระฆังขนาดใหญ่ก่อด้วยศิลาแลง
วัด ช้างล้อม โบราณสถานที่สำคัญคือ เจดีย์ประธานทรงลังกา ตั้งอยู่ภายในกำแพงแก้วสี่เหลี่ยมจัตุรัส ตั้งอยู่บนฐานประทักษิณรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ที่ฐานเจดีย์มีช้างปูนปั้นยืนหันหลังชนผนังเจดีย์อยู่โดยรอบ
วัดนาง พญา เป็นวัดที่มีลวดลายปูนปั้นงดงามมาก ปรากฏอยู่บนซากผนังวิหาร ลวดลายต่างๆ ทำด้วยสังคโลกไม่เคลือบ ผนังด้านใต้มีลวดลายปูนปั้น
สถานที่น่าสนใจอื่นๆ ในบริเวณนั้นที่น่าสนใจ ได้แก่ วัดเจดีย์เจ็ดแถว วัดสวนแก้วอุทยานใหญ่ วัดสวนแก้วอุทยาน วัดชมชื่น
เสร็จจากการชมศิลปวัฒนธรรมแล้ว หากใครอยากเยี่ยมชมธรรมชาติก็มีสถานที่ที่น่าสนใจ นั่นก็คือ
อุทยาน แห่งชาติศรีสัชนาลัย มีทั้ง น้ำตกตาดเดือน เป็นลานหินกว้าง และแอ่งน้ำเหมาะสำหรับการพักผ่อนหย่อนใจ ถ้ำธาราวสันต์ โดยรอบบริเวณถ้ำจะพบกับพรรณไม้ และสัตว์ป่า น้ำตกห้วยทรายขาว น้ำตกตาดดาว ถ้ำค้างคาว ซึ่งเป็นถ้ำขนาดใหญ่ที่มีหินงอกหินย้อยสวยงาม และเป็นที่อยู่ของค้างคาวนับแสนตัว
มาถึงสุโขทัย สินค้าอีกอย่างที่จะไม่แวะจับจองเป็นเจ้าของไม่ได้เลย นั่นก็คือ เครื่องปั้นดินเผาและเครื่องถ้วยชามสังคโลก ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดสุโขทัย เป็นเครื่องปั้นดินเผาเนื้อแกร่งที่มีการเขียนลวดลายแบบสมัยโบราณของยุค สุโขทัย เช่น ลายจักร ปลา ก้านขด สังข์ เป็นต้น มีทั้งแบบเคลือบและไม่เคลือบ สีของดินจะออกสีน้ำตาล ดำ และเขียว กรรมวิธีการผลิตนั้นได้ตามมาตรฐาน มผช. คือรูปทรงได้สัดส่วน ไม่มีรอยบิ่น หรือรั่วซึม ลวดลายและสีกลมกลืนสวยงาม เหมาะที่จะซื้อเป็นของที่ระลึกหรือของขวัญทุกเทศกาล
ข้อมูลจาก มติชน
